เลือกนกกรงหัวจุกอย่างไรเมื่อไม่มีโอกาสได้ยินเสียง...
ท่าน ที่ซื้อนกป่าหรือนกใหม่ๆที่ยังไม่คุ้นคน บางทีก็ไม่ทราบว่าจะเลือกนกลักษณะอย่างไร จากการบอกเล่าของท่านผู้รู้หลายท่านตรงกันแล้ว สรุปนกที่มีลักษณะดังต่อไปนี้มีโอกาสที่จะเป็นนกที่ดี... เรียกง่ายๆว่าการดูโหวงเฮ้งนก(ความจริงเป็นการเรียกที่ผิด เพราะคำว่า"โหวง"ในภาษาจีนแปลว่า...ห้า โหวงเฮ้ง แปลว่าลักษณะดี 5 ประการ...แต่ของนกกรงหัวจุกนั้นมีถึง 20 ข้อ) ก่อนอื่นต้องสำรวจดูว่านกตัวนั้นมีอวัยวะภายนอกครบทุกส่วนหรือไม่... นิ้วด้วนนิ้วขาด ขาเกพิการก็ไม่ต้อดูอย่างอื่นต่อ... เอาล่ะคราวนี้ก็พิจารณาตามนี้ครัท่าน.
ดูที่รูปร่าง นกกรงหัวจุกที่ดีจะต้องมีรูปร่างที่สนับสนุนการร้องเพลง หมายความว่า นกนั้นจะต้องมีรูปร่างยาวคล้ายทรงปลีกล้วย เวลายืนหัวไหล่ยกสูงท้ายต่ำ เวลาหมอบก็ยัรักษารูปทรงปลีกล้วยไว้ได้
ดูที่ปาก ปากนกที่ร้องมากๆ...ปากเบาๆ... ปากมักจะไม่ยาวมากโคนปากจะหนา โครงสร้างจะแข็งแรง ปลายปากจะงุ้มเล็กน้อย
ดูที่รูจมูก นกที่ร้องเสียงกว้างมีแกนเสียง รูจมูกจะมีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมมุมแหลมยาวๆ
ดูที่ตา จุดที่ตั้งของตาต้องอยู่ไม่ งโคนปากมากนัก นกที่ดุดันนัยน์ตาจะกลมใส มีแวว หากมองใกล้ๆจะเห็นตาดำเล็กๆ
ดูที่แก้ม แก้มแดงใต้ตาต้องชัดเจน สามารถมองเห็นได้ในระยะไกลส่วนแก้มที่ขาวต้องมีลักษณะคล้ายเม็ดแตงยาวใหญ่ นูน และสีขาวชัดเจนนกยิ่งแก้มขาวยาวเพลงร้องจะยิ่งยาว
ดูที่หัว...หัวโต คางและใบหน้ากว้าง
ดูที่จุกหรือขนบนหัว จะหนา โคนจุกกว้าง ปลายจุกโค้งไปด้านหน้าหรือตรงขึ้นฟ้า แต่อย่าให้ลู่ไปด้านหลังแบบถาวร(นกจุกโค้งไปด้านหน้า เวลาตกใจกลัวจุกก็สามารถลู่ไปข้างหลังได้ แต่ไม่นานก็จะกลับมาโค้งตามเดิม ผิดกับนกที่จุกลู่ไปข้างหลังอย่างถาวร)
ดูที่ปีก ปีกเป็นอวัยวะสำคัญในการสนับสนุนการร้อง รวมไปถึงลีลาในการวิ่งร้อง ลักษณะปีกที่ดีต้องยาวเลยโคนหางที่มีบัวแดงใต้หาง หัวปีกต้องยกอย่างหยิ่งผยอง
ดูที่หาง หางนกกรงหัวจุกที่ดีจะต้องยาวประมาณ ยาวมากก็ไม่ดี ที่สำคัญต้องรวบซ้อนกันในขณะยืดคอน หากต้องการนกที่ดุดันต้องเลือกนกที่อดทนมีพลัง
ดูที่อก ต้องมีลักษณะกว้างเพื่อพลังในการร้อง นกอกกว้างจะเป็นนกที่อดทนมีพลัง
ดูที่แข้ง ต้องมีลักษณะใหญ่หนาแข็งแรงเกล็ดแข้งเงาเป็นมัน
ดูที่นิ้ว ต้องมีเกล็ดที่หนาแข็งแรงเงามัน ไม่คดไม่เก หรือบิดเบี้ยว ทั้งนี้เพื่อการเกาะยึดคอนให้มั่นคงเพื่อสมาธิในการร้อง นกที่เกาะไม่มั่นคงจะไม่มั่นใจในการร้อง
ดูที่บัวแดง คือขนสีแดงหรือส้มที่อยู่ใต้โคนหางนกหรือหางนกที่ยังใหม่หรือยังไม่ได้ เลี้ยง ขนส่วนนี้จะเป็นสีแดงสด ส่วนนกที่เลี้ยงแล้วสีจะแดงน้อยลงจนกลายเป็นสีส้มอ่อนๆ
การดูเพศของนก
นกกรงหัวจุกตัวผู้
- จุกที่หัว - ขนจุกบนหัวใหญ่จุกที่อยู่บนหัวมีโคนจุกใหญ่แล้วเริ่มเล็กเรียวขึ้นไปปลายจุกแหลมและปลายจุกจะชี้ไปทางหัวของนก
- หัว - มีหัวและใบหน้าใหญ่
- ปาก - มีสีดำเป็นมันและปลายปากงอเล็กน้อย
- ตา - ดวงตากลมและใส สีดำ
- ขนแดงใต้ตา - เป็นสีแดงฟูเป็นกระจุกใต้ตา
- ขนแก้ม - เป็นกระจุกสีขาวฟูใหญ่กว่าขนแดงใต้ตา
- คอ - ขนาดของคอตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมียทำให้ร้องเสียงดี และร้องได้นานกว่าตัวเมีย จึงสามารถร้องเป็นเพลงได้หลายคำ
- ขนคอด้านบน - จะเป็นขนสีดำเรียบ
- ขนคอด้านล่าง - เป็นขนสีขาวสะอาดและขนฟูเป็นปุยเหมือนสำลีนูนออกมา
- สร้อยคอ - จะมีสีดำเป็นแถบจากคอพาดลงมาที่หน้าอก ที่ปลายสร้อยคอมองดูแล้วจะมีลักษณะออกแหลมแต่ไม่ค่อยเด่นชัดนัก
- อก - มีอกใหญ่ขนหน้าอกมีมากกว่าตัวเมียโดยใช้ปากเป่าอกดูขนหน้าอก
- ขนที่หัวปีก - มีขนที่หัวปีกสีน้ำตาลดำ มีขนหางจำนวน 12 เส้น
- หาง - ขนหางมีสีน้ำตาลดำ มีขนหางจำนวน 12 เส้น
- เสียงร้อง - เสียงร้องจะใหญ่และดังกังวานร้องได้ 3-7 พยางค์
นกกรงหัวจุกตัวเมีย
- จุกที่หัว - ขนบนจุกจะเล็กกว่าตัวผู้จุกที่อยู่บนหัวมีโคนจุกเล็กกว่าตัวแล้ว เริ่มเรียวขึ้นไปปลายจุกแหลมแต่ปลายจุกจะชี้มาทางด้านหลัง
- หัว - มีหัวและใบหน้าเล็กกว่าตัวผู้
- ปาก - มีปากสีดำเป็นมันและปลายปากงอเล็กน้อย
- ตา - ดวงตากลมและใสสีดำ
- ขนแดงใต้ตา - เป็นขนสีแดงฟูเป็นกระจุกใต้ตา
- ขนแก้ม - เป็นกระจุกฟูใหญ่กว่าขนแดงใต้ตา
- คอ - ขนาดของคอเล็กกว่าตัวผู้ทำให้ร้องเสียงไม่ดี ร้องได้ไม่นาน จึงทำให้ร้องไม่เป็นเพลง
- ขนคอด้านบน - จะเป็นขนสีดำเรียบ
- ขนคอด้านล่าง - เป็นขนสีขาวสะอาดและขนฟูเป็นปุยเหมือนสำลีนูนออกมา
- สร้อยคอ - จะมีสีดำเป็นแถบจากคอพาดลงมาที่หน้าอก ที่ปลายสร้อยคอมองดูแล้วจะมีลักษณะไม่แหลม
- อก - มีอกเล็กกว่าตัวผู้ และขนหน้าอกจะมีน้อยกว่าตัวผู้ โดยใช้ปากเป่าดูขนหน้าอก หนังที่อกของตัวเมียจะเนียนละเอียดเกลี้ยงกว่าตัวผู้
- ขนที่หัวปีก - ขนที่หัวปีกไม่มีสีแดงทั้ง 2 ข้าง
- หาง - ขนหางมีสีน้ำตาลดำ มีขนหางจำนวน 9-10 เส้น
- เสียงร้อง - ขนหางมีสีน้ำตาลดำ มีขนหางจำนวน 9-10 เส้น
